En San Andrés de Teixido

O pasado sábado, véspera das eleccións autonómicas ao Parlamento de Galicia do 12 de xullo, visitamos San Andrés de Teixido, "a quen vai de morto quen non foi de vivo". Alí, cabo do mundo, diante dos abruptos acantilados do norte de Galicia, encóntrase este pintoresco santuario, meta da peregrinación máis íntima dos galegos. De camiño, a través do cristal do coche, admiramos a panorámica dos impresionantes acantilados, onde pacen vacas e cabalos bravos, entre cruceiros e petos de ánimas. E, como telón de fondo, o mar da fin do mundo, un cristal azul cortado polo ronsel branco dalgún barco. 

O santuario de San Andrés de Teixido.

E, por fin, despois de dar moitas voltas por pistas con curvas que parecían non acabar nunca, chegamos a San Andrés, que nos recibiu coas súas eternas ráfagas de vento. Adentrámonos na pequena aldea, tomada por turistas que curioseaban nos típicos postos de souvenirs: figuras de cera, ferraduras, chaves da boa sorte, réplicas do santuario, camisetas con símbolos celtas... No centro, esperábanos o santuario, coas súas características paredes brancas e co seu tellado de lousa. Entramos. A luz entraba polas vidreiras do templo, decoradas con escenas bíblicas. Ao pé do altar, había varios exvotos ofrecidos a San Andrés. Había réplicas de barcos, traídas tal vez por algún vello lobo de mar, con mil travesías e tempestades tatuadas no corazón, agradecido a San Andrés por salvalo de morrer afogado. Doume a risa ao ver que tamén había unha L desas que se poñen no coche. Ao mellor se eu tamén me ofrecese a San Andrés non sufriría tanto para aprobar o carnet de conducir.

Crucifixión representada nas vidreiras de San Andrés de Teixido.

Despois paramos diante da Fonte dos Tres Canos. A tradición di que se debe pedir un desexo, beber dos tres canos da fonte e despois tirar unha miga de pan. Se o pan flota, San Andrés concederá o pedido. Despois paseamos por aqueles agrestes cantís, onde medra a tradicional herba de namorar. Segundo outra das moitas tradicións populares relacionadas con este santuario, a persoa que padece mal de amores debe tomar un pouco desta herba de namorar e colocala na faldriqueira do ser amado, para ser así correspondido. Paseamos coa precaución de non pisar ningún animal, nin o máis pequeno, porque poderían ser as almas dos que non peregrinaron en vida, tal vez algún familiar noso reencarnado nunha formiga, que veñen a San Andrés para ser redimidos. Porque a situación deste santuario non é casual. Está neste lugar tan recóndito, na fin do mundo, porque se pensaba que aquí era onde as almas dos mortos, liberadas xa dos seus pecados, partían en barcas de pedra con dirección ao Máis Alá.

A Fonte dos Tres Canos de San Andrés.

Alí, acordeime de Xulio Cuba Orosa, o meu profesor de galego no Instituto Eusebio da Guarda, naqueles días adolecentes pasados á sombra dos magnolios da Praza de Pontevedra. Xulio é autor dun dos poemas máis célebres dedicados a San Andrés, titulado "Romeiro ao lonxe", que foi popularizado pola versión do grupo Luar na Lubre. Aquí vos deixamos o enlace (https://www.youtube.com/watch?v=xgao6FxtMLI) e a letra do poema:

Romeiro hei de ir lonxe ao San Andrés

con herbiñas de namorar,

dareille a quen alén mar está

o aloumiño do meu amor.

Hei de vestir a camisa de liño

que ela teceo para min

con herbiñas de namorar;

anda o lagarto azul e souril

a acaroar mapoulas bermellas,

nacidas de fusís,

co aloumiño do meu amor,

alleo á guerra e ao seu tambor.

Morto ou vivo hei volver á terra

que ela andou canda min

con herbiñas de namorar;

chouta o mascato polo cantil

a vela-lo adro familiar,

ala lonxe, na fin,

co aloumiño do meu amor.

Cabo do mundo, ó pé dun aguillón

doéme a guerra ruín

entre herbiñas de namorar;

corvo mariño voa xentil

o amilladoiro a levantar

e pan santo a colorir

co aloumiño do meu amor.

Romeiro hei de ir lonxe ao San Andrés

con herbiñas de namorar,

dareille a quen alén mar está

o aloumiño do meu amor.

Agora si, cos versos desta canción escritos no corazón, marchamos coa satisfacción da peregrinación cumprida. Xa non temos que volver, aínda que tampouco nos importaría regresar de vivos a este lugar único, un oasis de paz e calma neste mundo convulso que vivimos, un pequeno Paraíso neste frenético século XXI. Subimos ao coche. Detrás quedaba San Andrés, coas súas paredes brancas e cos seus tellados de lousa, golpeados polo vento, asomados ao mar do fin do mundo. E. no ceo daquela tarde de verán, arrastradas polo nordés, as nubes ondeaban como brancos panos de despedida.

Despedida de San Andrés de Teixido.